Een nier afstaan aan iemand die je kent

Sommige donoren zijn bang dat de ontvanger straks niet goed voor de nieuwe nier of lever zal zorgen. Ze vinden dat hij extra gezond moet gaan leven of meer van het leven moet gaan genieten. Ze hebben toch niet voor niets hun nier of deel van de lever afgestaan? 

‘Een onbetaalbaar cadeau’

De ontvanger kan er moeite mee hebben dat hij niet weet hoe hij je moet bedanken. Want je hebt hem iets gegeven wat niet in woorden of geld uit te drukken is. Sommige patiënten noemen het ook wel heel treffend ‘een onbetaalbaar cadeau’. 

Dit filmpje is er ook in het Engels, Spaans, Turks en Arabisch. 

Bloedgroep en antistoffen

Om je nier of deel van je lever te kunnen doneren aan de patiënt die jij graag wilt helpen, zijn 2 dingen belangrijk: of de bloedgroepen van jou en de ontvanger bij elkaar passen. En of de ontvanger geen antistoffen heeft tegen jouw weefsel.

Bloedgroepen
De bloedgroepen moeten bij elkaar passen. Dit betekent niet dat ze hetzelfde hoeven te zijn. In het ziekenhuis wordt vroeg in het traject gekeken of jouw bloedgroep past bij die van degene aan wie je wilt doneren. 

• Heb je bloedgroep A? Dan kun je een orgaan afstaan aan een ontvanger met bloedgroep A of AB.
• Heb je bloedgroep B? Dan kun je een orgaan afstaan aan een ontvanger met bloedgroep B of AB.
• Heb je bloedgroep AB? Dan kun je een orgaan afstaan aan een ontvanger met bloedgroep AB.
• Heb je bloedgroep O? Dan kun je aan iedereen een orgaan afstaan. 

De Rhesusfactor (positief of negatief) speelt bij donatie geen rol.

Antistoffen testen met een kruisproef

Als de bloedgroepen bij elkaar passen, controleert het ziekenhuis of de ontvanger antistoffen heeft tegen jouw nier of lever. Antistoffen zijn stoffen in het bloed die cellen vernietigen die niet in het lichaam thuishoren. Antistoffen kunnen ontstaan door een zwangerschap, een eerdere transplantatie of een bloedtransfusie.

Het ziekenhuis neemt zowel bij jou als bij de ontvanger een buisje bloed af. Het bloed van de ontvanger wordt onderzocht op de meest bekende antistoffen, daarna wordt er een kruisproef gedaan. De kruisproef wordt vlak voor de operatie gedaan. Dan weet het ziekenhuis zeker dat de ontvanger je orgaan niet afstoot. Sommige ziekenhuizen doen ook al een kruisproef aan het begin van het onderzoekstraject. De kruisproef wordt dan 2 keer gedaan.

Bij de kruisproef kijkt het laboratorium of de ontvanger specifieke antistoffen tegen jouw orgaan heeft. Je bloed wordt dan samengebracht met het bloed van de ontvanger. Als de ontvanger antistoffen heeft dan ontstaat er een reactie, we noemen dat een positieve kruisproef. De kans dat het orgaan na de transplantatie wordt afgestoten is dan heel groot. 

Weefseltypering 

Soms zijn er meerdere mensen die een nier willen doneren aan een nierpatiënt. Als zij allemaal medisch geschikt zijn, kan in overleg met deze donoren worden besloten om verder te gaan met de donor van wie de weefselkenmerken het meest overeenkomen met die van de ontvanger. Daar kom je achter door een zogenoemde weefseltypering te doen.

Als directe donatie niet kan

Als uit het onderzoek blijkt dat direct doneren niet kan, zal het ziekenhuis eerst vragen of er nog andere mogelijke donoren zijn. Als één van hen wél direct kan doneren, heeft dat de voorkeur. Zijn er geen andere mogelijke donoren, dan bespreekt de specialist de andere mogelijkheden die er zijn om toch te doneren.